Seçim sonuçları üzerinden sıcağı sıcağına bir değerlendirme yapmalı, her ne kadar Cumhurbaşkanlığı seçiminin birinci turda kazananı olmasa ikinci tura kalmış olsa da.
Değerlendirmeyi öncelikle milletvekili seçimleri üzerinden yaparak doğru sonuca hizmet edelim. Cumhurbaşkanlığı birinci tur alınan oyların rakamsal değerleri ise; Recep Tayyip Erdoğan, 456 bin 962 (%64,8)
Kemal Kılıçdaroğlu, 196 bin 559 (%27,9) olarak sonuçlandı.
Bunun üzerinden söylenecek olan daha doğrusu dikkati çeken Recep Tayyip Erdoğan’ın bir önceki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 24 Haziran 2018, aldığı oy oranında ki gözle görülen düşüşün varlığı. 2018 seçiminde aldığı destek yüzde 70,5 iken bu seçimlerde yüzde 64,8’e kadar geriledi. Henüz Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonuçlanmadığı için kati değerlendirme bulunmamalı, beklemeli. İkinci turda önümüze çıkacak tablo ne olacak bekleyip görelim.
Milletvekili sonuçları üzerinden bir değerlendirme yapacak olursak, önümüze çıkan tablo bize ne söylüyor herkes kendince yakıştırmada bulunabilir.
Öncelikli 24 Haziran 2018 Milletvekili sonuçları;
AKP, 375 bin 373 (%58)
CHP, 88 bin 480 (%13,7)
MHP, 88 bin 16 (%13)
İYİ, 60 bin 584 (%9,4)
14 Mayıs 2023 Milletvekili sonuçları;
AKP, 335 bin 595 (%47,5)
CHP, 113 bin 477 (%16,2)
MHP, 84 bin 524 (%12)
İYİ, 78 bin 376 (11,2)
YRP, 35 bin 367 (%5)
ZP, 18 bin 10 (2,6) olarak belirlendi.
İlk değerlendirmelerde göze çarpan AKP oylarında ki düşüş oldu. Yüzde 11’e yakın düşüş var ki buna rağmen milletvekili sayılarını arttırmış oldular. Geçen dönem milletvekili sayısı 4 iken bu sayı oy düşüşü olmasına karşın 5’e çıkmış oldu. Bunda etken Sakarya’da milletvekili sayısının artmış olması ve seçim sisteminin getirdiği fayda. Artık oy diye tarif edilen oyların o seçim bölgesinde birinci çıkan partiye yaraması sonucudur.
CHP, geçen seçime göre oylarını bir hayli arttırmış olsa da ikinci milletvekilini çıkarmaya yeterli artışı yakalayamadı. Deyim yerinde ise eşikten döndü. İl Başkanlığı süresinde çalışkanlığı ile dikkati çeken isim olan Ecevit Keleş, aynı çalışma ve başarı grafiğini milletvekili adayları süresince de yaşadı. Ancak bu çalışma ve oylarda ki artış milletvekili olması için yeterli olamadı.
Taraflı tarafsız her kesimin sempatisini kazanmayı başarmış ve milletvekili seçileceğine kesin gözü ile bakılan bir isimdi. Sandık her zaman sürpriz sonuçları açıktır bunu bir kez daha göstermiş oldu.
MHP’de ise; bir önceki seçim sonuçları ile kıyaslandığında oylarında bir miktar düşüş var ancak milletvekili çıkarmaya yetecek sonuç aldılar. Genel beklenti ise oylarının daha çok düşeceği yönünde idi bunun aksine mevcudu muhafaza etmeyi başardılar.
İYİ’de ise; bir miktar artıştan söz edilebilir. Ancak bu artış bir milletvekili çıkarmaya yeterli oldu. Alınan sonuçlarda önceki dönem il başkanı ve ikinci sıra adayı Selçuk Kılıçaslan’ın çok katkısı oldu hatta Ümit Dikbayır’ın seçilmesini sağladığını dersek abartmış olmayız.
Seçimin en sürpriz sonucu ise Yeniden Refah Partisi ve Zafer Partisinin aldığı oyla olsa gerek. Özellikle YRP, milletvekili çıkaracak sonuçlara yakındı, alınacak bir miktar oy daha yeterli olacaktı. AKP’den kaçan oyların adresi olmuşlardı.
Yine diğer sürpriz ise ZP’nin, aldığı oylar. Dikkate değer bir sonuç çıktı ortaya, ilk değerlendirme AKP ve MHP’den kaçan oyların adresi olarak göstersek yanılmayız sanırım.
Daha kapsamlı değerlendirme de bulunmak için Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimi beklenilmeli diyerek şimdilik sonlandıralım.